Historia Gminnej Biblioteki Publicznej
Gminna Biblioteka Publiczna w Nowogrodzie powstała w 1948 roku zgodnie z podejmowanymi wówczas uchwałami przez Radę Państwa w sprawie upowszechniania książek i czytelnictwa. Do funkcjonujących w tamtych czasach Prezydiów Rad Narodowych różnych szczebli Kancelaria Rady Państwa wysyłała stosowne Okólniki. Zawierały one informacje, iż Rada Państwa uchwałą z dnia 5 marca 1948 roku w sprawie upowszechniania książki i czytelnictwa w Polsce zmierza do dokonania prawdziwego przełomu w dziedzinie upowszechniania kultury dla zlikwidowania zacofania i ciemnoty, pozostawionych przez dotychczasowe rządy. Rada Państwa świadoma wagi upowszechniania książki i udostępniania jej obywatelom czyniła starania, aby utworzyć lub rozszerzyć działające sieci biblioteczne. Zgodnie z wcześniej przedstawionymi planami Rady Państwa w sprawie upowszechniania książki i czytelnictwa Gminna Rada Narodowa gminy Nowogród podczas posiedzenia w dniu 22 maja 1948 roku postanowiła jednogłośnie zaliczyć cały obszar gminy Nowogród do jednego punktu rozdzielczego książek z utworzeniem biblioteki gminnej przy Zarządzie Gminnym i przy uchwaleniu preliminarza budżetowego gminy na rok 1949 przewidzieć wydatną sumę na akcję biblioteczną. W myśl kolejnego Okólnika z Kancelarii Rady Państwa w sprawie zakładania bibliotek gminnych właściwe władze centralne przewidują w latach 1948 i 1949 zrealizowanie pełnej sieci bibliotek gminnych. Rada Państwa wydała nawet w tym celu specjalną instrukcję, która dotyczyła układania i zatwierdzania budżetów przez związki samorządowe na rok 1949. Gminne Rady Narodowe miały natomiast zdecydować, czy w danej gminie powstanie biblioteka w roku 1948 czy 1949.
Dnia 8 września na posiedzeniu Gminnej Rady Narodowej gminy Nowogród jednogłośnie uchwalono zorganizowanie biblioteki gminnej w roku 1948. Na potrzeby biblioteki Gminna Rada Narodowa zapewniła w budżecie odpowiednią sumę pieniędzy. Zapewniła lokal w biurze Zarządu Gminnego, dostarczyła meble na wyposażenie oraz przedstawiła kandydata na kierownika biblioteki gminnej. Został nim Wacław Boniecki. Zgodnie ze Sprawozdaniem z przebiegu otwarcia Gminnej Biblioteki Publicznej i punktów bibliotecznych na terenie Gminy Nowogród dnia 16 stycznia 1949 roku odbyło się uroczyste otwarcie Gminnej Biblioteki Publicznej w Nowogrodzie oraz punktów bibliotecznych w miejscowości: Nowa Wieś, Ciechocin, Miliszewy, Sitno, Węgiersk. Podczas tej uroczystości mieszkańcy Nowogrodu czyli przyszli użytkownicy biblioteki dowiedzieli się w jakich godzinach czynna będzie biblioteka oraz poznali jej regulamin. Była również część artystyczna, która poświęcona była oczywiście książce. Z informacji zawartych w sprawozdaniach i pismach przychodzących wynika, że w późniejszych latach funkcjonowania biblioteki jej pracą kierowała Anna Pryl. Było tak do roku 1957. W sprawozdaniach za rok 1957 jako osoba kierująca biblioteką widnieje Lucyna Adamczyk. Ze sprawozdania dotyczącego czytelnictwa na terenie Gromady Nowogród z 1959 roku wynika, że w tym roku biblioteka posiadała cztery punkty biblioteczne: Węgiersk, Rudaw, Sitno i Macikowo. Punkty w Ciechocinie, Nowej Wsi i Miliszewach nie należały już do biblioteki w Nowogrodzie. Bibliotekarzem był wówczas Ireneusz Lubiński, który pracował tu do roku 1960. Jego obowiązki przejęła Lucyna Cipkowska.
W roku 1961 Gromadzka Biblioteka Publiczna w Nowogrodzie nadal posiadała cztery punkty biblioteczne. Jednak z zachowanego sprawozdania wynika, że współpraca z punktami bibliotecznymi była trudna, gdyż odległość od tych punktów jest od 5 do 9 km". Nie było możliwości komunikacji między punktami i biblioteką stąd też była słaba kontrola tych punktów bibliotecznych. Od roku 1962 w sprawozdaniach miesięcznych dotyczących liczby wypożyczeń i czytelników przestał pojawiać się punkt biblioteczny w Sitnie. Został on włączony w struktury innej biblioteki gminnej. Tak więc od roku 1962 Gromadzka Biblioteka Publiczna w Nowogrodzie posiadała trzy stałe punkty biblioteczne. Stosownie do zmian administracyjnych na terenie kraju, zmieniała się liczba filii, punktów bibliotecznych należących do biblioteki w Nowogrodzie. Zgodnie ze sprawozdaniem biblioteki w roku 1966 posiadała ona trzy filie oraz 3 punkty biblioteczne: Rudaw, Macikowo i Węgiersk.
W roku 1967 w bibliotece w Nowogrodzie pracę podjęła pani Ludomira Jagielska, która zastąpiła pracującą tu od połowy roku 1965 Annę Lubińską. W roku 1970 nie zmienił się stan punktów Gromadzkiej Biblioteki Publicznej w Nowogrodzie. Nadal istniały stałe punkty w miejscowościach Węgiersk, Macikowo i Rudaw. W okresie letnim przybywał natomiast jeden punkt kolonijny w szkole w Nowogrodzie. W okresie wakacyjnym zwiększała się więc liczba wypożyczonych książek. Zgodnie z informacjami znajdującymi się w dziennikach bibliotecznych, różnych sprawozdaniach i pismach przychodzących do biblioteki do roku 1972 biblioteka w Nowogrodzie funkcjonowała jako Gromadzka Biblioteka Publiczna. Jednak w wyniku zmian administracyjnych, w roku 1972 zniesiono Gromadzkie oraz Powiatowe Rady Narodowe, a wprowadzono Urzędy Gminy. Bibliotekę w Nowogrodzie wraz z filiami w Gałczewku, w Ostrowitem i we Wrockach włączono do obszaru działania gminy Golub-Dobrzyń. Od 1973 roku biblioteka w Nowogrodzie funkcjonowała jako Biblioteka Publiczna Gminy Golub-Dobrzyń. W tym też roku Pani Ludomira, która pracowała w nowogrodzkiej bibliotece wyszła za mąż, zmieniła nazwisko i nazywa się Bocianowska.
W roku 1986 biblioteka działająca w Nowogrodzie została włączona w struktury Miejskiej i Rejonowej Biblioteki Publicznej w Golubiu-Dobrzyniu. Stała się filią Nr wspomnianej biblioteki. W 1990 roku Biblioteka Publiczna w Nowogrodzie czyli Filia nr 4 Miejskiej i Rejonowej Biblioteki Publicznej w Golubiu-Dobrzyniu posiadała 3 punkty: w klubie Ruch w Nowogrodzie, w Rudawiu i jeden punkt sezonowy w szkole w Nowogrodzie. Od lutego 1990 roku zlikwidowano klub, a tym samym i punkt biblioteczny. Filia nr 4 posiadała już tylko dwa punkty biblioteczne. W styczniu 1991 r. Filia Nr 4 Miejskiej i Rejonowej Biblioteki Publicznej, którą była biblioteka w Nowogrodzie stała się Gminną Biblioteką Publiczną Gminy Golub-Dobrzyń. Pozostałe biblioteki z terenu gminy Golub-Dobrzyń stały się jej filiami. Ilość bibliotek działających w gminie nie uległa zmianie. Zlikwidowano natomiast niemalże wszystkie punkty biblioteczne – ze względów finansowych. Społecznie istniał punkt biblioteczny w miejscowości Karczewo, który działał przy filii we Wrockach do roku 1995.
Rok 1999 okazał się bardzo ważny dla biblioteki w Nowogrodzie jeżeli chodzi o jej warunki lokalowe. Biblioteka z budynku komunalnego została przeniesiona do budynku pobliskiej szkoły podstawowej. Tym samym zyskała ona jedno duże pomieszczenie, które wcześniej zajmowane było przez zlikwidowane przedszkole wiejskie. Lokal ten posiada ogrzewanie centralne. Pomieszczenie jest jasne i przestronne. W tym miejscu biblioteka znajduję się do dnia dzisiejszego.
Od 1 kwietnia 2007 roku Gminna Biblioteka Publiczna w Nowogrodzie funkcjonuje jako samorządowa instytucja kultury. Została wpisana do Gminnego Rejestru Instytucji Kultury. Działa na podstawie aktu o utworzeniu, statutu i odpowiednich regulaminów. Nadal działa jako Gminna Biblioteka Publiczna. Posiada też trzy filie biblioteczne: w Gałczewie, w Ostrowitem i we Wrockach. Pracą Fili w Gałczewie obecnie kieruje Piotr Jaworski. Biblioteka ta otwarta jest trzy razy w tygodniu: w poniedziałki, środy i piątki. W Fili Ostrowite pracuje Sławomira Rumińska. Biblioteka w Ostrowitem dostępna dla czytelników jest od wtorku do czwartku. Filią we Wrockach kieruje Joanna Bawoł. Ta biblioteka otwarta jest cztery razy w tygodniu, od poniedziałku do czwartku. Pracą Gminnej Biblioteki Publicznej w Nowogrodzie kieruje Daria Wrzesińska. Biblioteka w Nowogrodzie otwarta jest od poniedziałku do piątku.
